Zajęcia terenowe z atrakcji geoturystycznych Europy
Kierownik ćwiczeń: dr inż. Sławomir Bębenek
Treść ćwiczeń:
Zajęcia terenowe o charakterze objazdowym odbywają się opcjonalnie na terenie Czech, Austrii, Włoch, Słowenii, Chorwacji, Węgier oraz Słowacji. Na trasie przejazdu znajdują się różnorodne obiekty turystyczne o najwyższej randze europejskiej w tym niezwykle wartościowe geostanowiska stanowiące znane w świecie atrakcje geoturystyczne, nierzadko zlokalizowane w obrębie geoparków. Studenci poznają odwiedzane regiony geograficzne i oceniają stan ich turystycznego zagospodarowania. Wykorzystując wiedzę nabytą wcześniej w ramach studiów dokonują analizy i oceny zwiedzanych obiektów pod względem estetycznym, dydaktycznym i naukowym. W programie uwzględnione są także zagadnienia wpływu turystyki na środowisko oraz analiza zastosowanych w zwiedzanych rejonach różnorodnych form prawnej ochrony przyrody.
Zajęcia prowadzone są m.in. w Parku Narodowym Wysokie Taury (historyczna droga alpejska Hochalpenstrasse, lodowiec Pasterze, typowa alpejska miejscowość wypoczynkowa Heiligenblut), w obrębie Geoparku Alpy Karnickie.
W masywie Picco di Vallandro (Geopark Adamello-Brenta) studenci poznają charakterystyczne elementy morfologiczne i budowę geologiczną Dolomitów w nawiązaniu do wykorzystania tego pasma jako regionu turystyki kwalifikowanej i poznawczej. Historyczne miasto Trydent o bogatej architekturze stanowi przykład regionu turystycznego umożliwiającego poznanie ciekawej historii i zabytków miasta.
Program zajęć obejmuje także Jezioro Garda jako przykład polodowcowo-tektonicznego jeziora alpejskiego wraz z jego tradycją turystyczno-uzdrowiskową i zagospodarowaniem oraz różnorodnym wykorzystaniem w turystyce.
Region jeziora Bled określany perłą słoweńskiej natury i uznawany za jeden z najciekawszych geoturystycznie regionów Słowenii, zlokalizowany w bezpośrednim sąsiedztwie Triglavskiego Parku Narodowego z najwyższym szczytem Alp Julijskich Triglavem (2864 m n.p.m.), położony jest w sąsiedztwie Geoparków Karavanke i Idrija. Wśród bogatej oferty obszaru najcenniejszymi stanowiskami są jezioro Bled i wąwóz Vintgar. W przeszłości geologicznej obszar jeziora był tektonicznym basenem, modelowanym w czasie zlodowacenia przez lodowiec Bohinj. Pozostałością po aktywności lodowca jest wyspa Blejski Otok na jeziorze, zbudowana ze znacznie twardszych skał od otaczających akwen. Tektoniczne pochodzenie jeziora potwierdzają także źródła termalne zlokalizowane w północno - wschodniej części jeziora. Okolice jeziora Bled sprzyjają uprawianiu różnych form turystyki aktywnej.
Wąwóz Vintgar został oddany do użytku dla turystów ponad sto lat temu. Wzdłuż wąskiego przejścia osiągającego długość 1600 m, gdzie rzeka Radovna wcina się w skalne podłoże, wkomponowano ścieżki, galerie i mosty wykute w skale. Radovna tworzy tu liczne kaskady i progi, a wśród nich najbardziej spektakularny – 13 metrowy wodospad Šum zlokalizowany przy końcu wąwozu.
Park Regionalny Jaskiń Skocjańskich stanowi przykład zagospodarowania obiektu turystycznego dla potrzeb ruchu turystycznego. Studenci poznają zasady udostępniania obiektu znajdującego się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO, jednocześnie poznając doskonałe przykłady form i procesów rzeźbotwórczych w najbardziej reprezentatywnych obszarach krasowych Europy.
Na terenie Węgier studenci poznają przykłady historycznych miast i regionów winiarskich jako atrakcji turystycznych (Eger, Badacony, Tokaj) ściśle związanych także z budową geologiczną tych obszarów. Szczególny nacisk położony jest na region Balatonu (Geopark Las Bakoński–Balaton). Balaton stanowi największe jezioro Europy Środkowej o powierzchni prawie 600 km2 i średniej głębokości zaledwie 2,5 m. Dzięki tej niewielkiej głębokości jego ciepłe wody od początku XIX w. przyciągały licznych letników z najwyższych sfer, a szczyt ruchu turystycznego przypadł na lata 70. ubiegłego stulecia. Balaton to silnie wydłużone, wąskie jezioro, wypełniające zapadlisko tektoniczne i charakteryzujące się wyraźnie odmiennymi typami brzegów, od płaskiego i niskiego do wyższego i bardziej stromego. Ten ostatni obrazuje obecność szeregu ciekawych form morfologicznych, będących efektem działalności wulkanicznej. To dawne kominy wulkaniczne. Należą do nich m.in. wzniesienia Badacsony, Gulach i György, o charakterystycznych, stożkowatych kształtach, z ruinami dawnych zamków, śladami starych wyrobisk górniczych i spektakularnymi odsłonięciami, ukazującymi formy bazaltowych słupów w postaci organów i filarów.
Działalność wulkaniczna związana jest w tym regionie z postkolizyjnym etapem rozwoju Karpat i Basenu Panońskiego, który trwa od miocenu po dzień dzisiejszy. Wulkanizm, głównie typu maficzno - alkalicznego datowany jest radiometrycznie pomiędzy 11 a 0,2 milionów lat. Jego pojawienie wiąże się z kolizją płyt Alkapa i Tisia z płytą europejską. Wulkanizm ten jest szeroko rozprzestrzeniony w Europie Cenralnej.
Na obszarze Słowacji studenci poznają zasady funkcjonowania i organizacji geoparków (Geoparki Novohrad-Nograd i Banská Štiavnica) i ich dziedzictwo paleontologiczne i górnicze wykorzystywane w różnorodny sposób w turystyce jako element promocji wiedzy z dziedziny nauk o Ziemi.
