Struktura i różnorodność abiotycznych komponentów krajobrazu w ocenie i delimitacji obszarów chronionych na przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego i jego otoczenia
Autor:
Tomasz Bartuś
typ publikacji: monografiaformat: B5
oprawa: miękka
wydawca / dystrybucja: Wydawnictwa AGH
liczba stron: 396
rok wydania: 2020
Jednym z najważniejszych zadań, jakie rozwój cywilizacyjny stawia współczesnym społeczeństwom, jest zachowanie wewnętrznej ekologicznej wartości i dziedzictwa przyrodniczego. W szczególności dotyczy to ochrony bogactwa form życia, we wszystkich rodzajach ekosystemów i we wszystkich jego formach. Współczesne badania wskazują na ścisły związek pomiędzy bioróżnorodnością a niejednorodnością elementów nieożywionych przyrody nazywaną georóżnorodnością. Zmienność czasowa i przestrzenna elementów abiotycznych ma znaczenie pierwotne i decyduje o funkcjonowaniu elementów przyrody ożywionej. Jednym z najskuteczniejszych sposobów ochrony bioróżnorodności jest więc troska o zachowanie różnorodności podłoża geologicznego, form ukształtowania terenu, procesów kształtujących powierzchnię Ziemi, procesów glebotwórczych, stosunków wodnych i klimatu. W warunkach silnej antropopresji i dzięki funkcjonującym narzędziom prawnym największe szanse na zachowanie dziedzictwa naszej planety dają obszarowe formy ochrony przyrody takie jak parki narodowe, krajobrazowe, rezerwaty, obszary „Natura 2000”, obszary chronionego krajobrazu i ostatnio geoparki. Dlatego ewaluacje różnorodności przyrody nabierają szczególnego znaczenia przy projektowaniu zmian granic lub tworzeniu nowych powierzchniowych obszarów chronionych. Powiększanie i delimitacje nowych obiektów chronionych prawem powinny być oparte na rzetelnej ocenie celowości planowanych działań. Pomocne okazują się tu metody wykorzystujące nowoczesne techniki informatyczne oraz modelowania przestrzenne. Do najważniejszych cech takich analiz należą: możliwość przetwarzania olbrzymich zbiorów informacji, powtarzalność i obiektywizm.
Ochrona georóżnorodności nazywana geoochroną (ang. geoconservation) jest stosunkowo młodą dziedziną nauki, która do chwili obecnej nie dopracowała się kompleksowej metodyki oceny różnorodności abiotycznych składników przyrody. O ile niektóre elementy analiz, np. wykorzystanie wybranych wskaźników krajobrazowych do opisu struktury, czy przeprowadzanie ocen w oparciu naturalne bądź sztuczne sieci pól podstawowych można już uznać za ugruntowane, o tyle w wielu szczegółach stosowane metody ciągle czekają na swoje opracowanie. Znane z bibliografii syntezy i ewaluacje nieożywionych elementów krajobrazu w różny sposób definiują georóżnorodność, są wykonywane w różnych skalach przestrzennych, proponują subiektywne, eksperckie zbiory cech i kryteriów ocen, korzystają z rozmaitych wskaźników krajobrazowych oraz wykorzystują odmienne procedury analityczne. Można przyjąć, że georóżnorodność jako niezależna dyscyplina naukowa znajduje się ciągle na etapie rozwoju paradygmatu, dlatego tak ważne są wszelkie prace metodyczne związane z tą problematyką. Monografia pt. „Struktura i różnorodność abiotycznych komponentów krajobrazu w ocenie i delimitacji obszarów chronionych na przykładzie rejonu Ojcowskiego Parku Narodowego i jego otoczenia” jest obszernym, interdyscyplinarnym opracowaniem z zakresu metodyki oceny georóżnorodności i możliwości jej wykorzystana w ewaluacji i delimitacji obszarów chronionych. Praca o objętości 398 stron jest podzielona na 9 rozdziałów. Zawiera 205 rycin, 81 tabel i 17 załączników.
Całą publikację w formacie pdf można pobrać z repozytorium. Mamy nadzieje, że praca wzbudzi Państwa zainteresowanie.
